Wat als je een VOF hebt en alleen verder wilt gaan?
Stel je hebt recent of jaren geleden met een of meerdere partners een Vennootschap Onder Firma (VOF) opgericht. De samenwerking verloopt inmiddels helaas niet meer zo soepel of je hebt andere ideeën met het product dat je verkoopt of de dienst die je aanbiedt. Dan wil je uit elkaar, maar hoe doe je dat?
Er zijn veel juridische aspecten waar de uittredende vennoot en de achterblijvende vennoten rekening mee moeten houden. Deze blog gaat over de belangrijkste aspecten voor de vertrekkende vennoot.
Wat is een VOF?
Een VOF is een zogeheten personenvennootschap. Deze vennootschap heeft geen rechtspersoonlijkheid. Dit betekent dat de VOF in feite een contractueel samenwerkingsverband is. Dit heeft als grote voordeel dat er veel vrijheid is om de zaken onderling te regelen. Er zijn nauwelijks dwingende wettelijke voorschriften in tegenstelling tot bijvoorbeeld een BV. Daar staat tegenover dat de vennoten van de VOF in beginsel persoonlijk hoofdelijk verbonden zijn voor de schulden van de VOF.
Heb je een VOF-overeenkomst of niet?
Als je uit de VOF wilt stappen, moet je allereerst nagaan of er een schriftelijke VOF overeenkomst is gesloten met de VOF partner(s). Vaak is dit het geval en is in die overeenkomst ook een (of meerdere) bepaling(en) opgenomen die voorschrijft hoe je uit elkaar moet gaan. Die bepalingen moet je dan volgen, tenzij je met de VOF partner(s) tezamen overeenkomt dat jullie van die bepalingen afwijken.
De wet is summier
Als er geen overeenkomst is gesloten val je terug op de wet en op wat je samen over de exit wilt afspreken. De wet dateert helaas nog van 1848 en helpt je niet veel verder. Je ontkomt er in dat geval niet aan om met de andere venno(o)t(en) afspraken te maken over jouw vertrek.
Maak afspraken over het beëindigen van de hoofdelijke aansprakelijkheid!
Misschien wel de belangrijkste afspraak die je als vertrekkende vennoot moet maken is hoe wordt omgegaan met de hoofdelijke aansprakelijkheid. De uittredende vennoot kan zonder nadere afspraken nog jarenlang worden aangesproken voor schulden die zijn ontstaan in de periode dat die persoon vennoot in de VOF was. Dit komt doordat de vennoten van de VOF in beginsel persoonlijk hoofdelijk verbonden zijn voor de schulden van de VOF. De uittredende vennoot komt bij voorkeur bij vertrek een zogeheten vrijwaringsbeding overeen met de overblijvende vennoten.
Dat betekent dat de overblijvende vennoten de uitgetreden vennoot volledig compenseren indien de uitgetreden vennoot wordt aangesproken door een schuldeiser van de VOF uit de periode dat hij of zij vennoot was. De overblijvende vennoten hoeven hier echter niet aan mee te werken. Het is daarom aan te raden om dit soort afspraken vooraf te maken, als je besluit samen een VOF te vormen.
Wat kan de uittredende vennoot nog meer doen?
Maar ook met een vrijwaringsbeding loopt de uittredende vennoot nog een risico. Want die overblijvende vennoten zouden die compensatie wel eens helemaal niet kunnen bieden als het zover mocht komen. Wat kan de uittredende vennoot dan nog doen?
De uittredende vennoot kan nog proberen om afspraken te maken met de contractspartijen van de VOF, maar zonder nadere afspraken lukt dat meestal niet. Deze contractspartijen zien liever niet een van hun mogelijke schuldenaren vertrekken zonder dat daar iets tegenover staat. Is er dan niets mogelijk? Gelukkig heeft de uittredende vennoot wel altijd de mogelijkheid om een verzekering af te sluiten voor aansprakelijkheid. Dit doe je bij voorkeur bij aanvang van de VOF.
Concurrentie/relatiebeding
Een andere belangrijke afspraak die gemaakt moet worden met de uittredende vennoot is hoe wordt omgegaan met een eventueel concurrentie- en/of relatiebeding uit de VOF-overeenkomst. Misschien wil je andere afspraken maken dan bij het aangaan van de VOF. Het is in ieder geval aan te raden dat er een lijst met namen wordt opgegeven die onder het beding vallen zodat geen discussie kan ontstaan op welke partijen het concurrentie- en/of relatiebeding van toepassing is.
Uitbetaling aandeel uittredende vennoot
Natuurlijk wil de uittredende vennoot een vergoeding voor het aandeel in de VOF dat hij of zij aan de andere vennoten achterlaat bij vertrek. De waardebepaling van dit aandeel is complex; het gaat onder meer om goodwill en de reden van het vertrek kan van invloed zijn op de waardebepaling. Ook fiscale aspecten spelen een rol. Vaak zie je dat in de VOF overeenkomst een uitgebreide regeling is opgenomen voor de waardebepaling bij vertrek, inclusief een regeling inden de partijen het niet eens worden over de waardebepaling. Als er vooraf niets is afgesproken, moet het aandeel in ieder geval gewaardeerd worden. Een deskundige taxateur is hierbij aan te raden.
Beëindigingsovereenkomst
Tot slot; leg alles goed schriftelijk vast in een beëindigingsovereenkomst die het karakter heeft van een juridische vaststelling, oftewel een vaststellingsovereenkomst. De vaststellingsovereenkomst is in de wet geregeld. Met een dergelijke overeenkomst spreek je af dat je de juridische situatie tussen partijen vastlegt en daar niet meer op terug komt bij een rechter. Een vaststellingsovereenkomst geeft je in beginsel dus zekerheid over je positie. De uittredende vennoot doet er in ieder geval goed aan om zich juridisch te laten bijstaan in het proces van uittreding.
