Onredelijk bezwarende bepalingen, wat zijn dat?
Heb je mijn vorige blog gelezen? Daarin beschreef ik hoe je je algemene voorwaarden kenbaar maakt. In deze blog ga ik dieper in op de inhoud van de algemene voorwaarden. De bepalingen in je voorwaarden kunnen op zichzelf, zoals dat heet, onredelijk bezwarend zijn en om die reden vernietigbaar. Maar wanneer is er nu sprake van onredelijk bezwarende bepalingen?
Voor wie?
Allereerst is het van belang te onderscheiden voor wie de wettelijke bescherming geldt. De wetgever heeft invulling gegeven aan de term onredelijk bezwarend beding. Maar dit geldt niet voor alle partijen die betrokken zijn bij algemene voorwaarden. Er dient onderscheid te worden gemaakt in algemene voorwaarden die overgekomen zijn tussen:
- Grote bedrijven onderling;
- Bedrijven en consumenten;
- Bedrijven en ‘kleinere ondernemingen’: hiervoor bestaan verschillende beschermingsniveaus.
Daarnaast kunnen voor algemene voorwaarden die overeen worden gekomen tussen een bedrijf en een klein bedrijf onder omstandigheden dezelfde regels gelden als voor een bedrijf en een consument. Dit is de zogeheten reflexwerking, maar daar zal ik in een volgend blog over schrijven. Voor nu is het van belang dat het zwaarste beschermingsniveau in principe geldt voor consumenten.
Waarom?
Je kunt je afvragen waarom de wetgever eigenlijk de beschermingsbepalingen in het leven heeft geroepen. Algemene voorwaarden brengen voor de ondernemer een aanzienlijke besparing van tijd en kosten mee. Daarbij hoeft niet elke transactie afzonderlijk uit onderhandeld te worden en worden toekomstige discussiepunten vaak al bij de algemene voorwaarden door de ondernemer beslist.
Daar staat tegenover dat de voorwaarden veelal eenzijdig door een ondernemer worden opgesteld. Hierdoor wordt de wederpartij (vaak consument) veelal in zijn rechten beperkt zonder dat daarover een onderhandelingsmogelijkheid bestaat. Sterker nog, je kunt het product of de dienst vaak niet eens afnemen voordat je de algemene voorwaarden integraal hebt geaccepteerd.
Daarnaast heeft het vaak geen zin om naar een andere ondernemer uit te wijken omdat in dezelfde branche veelal dezelfde voorwaarden worden gehanteerd. Kortom, genoeg reden voor de wetgever om deze wederpartijen te willen beschermen. En voor de ondernemer reden genoeg om te willen weten wat die bescherming precies inhoudt.
Hoe ziet de bescherming er uit: de zwarte en de grijze lijst
Op de zwarte lijst staan bedingen die de wetgever als onredelijk bezwarend heeft aangemerkt en die direct voor vernietiging vatbaar zijn. De belangrijkste onredelijk bezwarende bepalingen op deze zwarte lijst zijn:
- Bedingen die de consument het (wettelijke) recht op ontbinding van de overeenkomst ontnemen of beperken;
- Bedingen die de consument het (wettelijk) recht op opschorting van betaling van een deel van de prijs bij gedeeltelijke en/of ondeugdelijke levering ontnemen of beperken.
Daarnaast valt te denken aan:
- Bedingen die de wettelijke verjaringstermijn verkorten tot minder dan één jaar;
- Bedingen met het recht op ongeclausuleerde prijsverhogingen;
- Bedingen die de consument het recht ontnemen om zich tot de gewone rechter te wenden bij een geschil over de overeenkomst.
Op de grijze lijst staan bedingen waarvan vermoed wordt dat zij onredelijk bezwarend zijn. De partij die algemene voorwaarden heeft opgelegd – de ondernemer – moet dit vermoeden weerleggen. Faalt zij daarin, dan is het betreffende beding voor vernietiging vatbaar. Een van de belangrijkste bedingen in deze lijst is het beding dat het recht van de wederpartij op schadevergoeding beperkt of uitsluit. Daarnaast is in deze lijst het beding tot beperking van het recht op verrekening opgenomen.
Mocht een dergelijk beding toch in de algemene voorwaarden zijn opgenomen, dan is het aan de consument om de ondernemer duidelijk te maken dat het beding onredelijk bezwarend is. En geloof mij, dat is meer dan eens het geval!
Wijzigingen
De zwarte en de grijze lijst zijn veelal afkomstig uit rechtspraak en Europese regelgeving. Deze lijsten zijn altijd in beweging. Zo is de wet sinds 2012 aangepast. Toen zijn bedingen met betrekking tot de automatische stilzwijgende (jaarlijkse) verlenging van overeenkomsten tot levering van bijvoorbeeld elektriciteit in deze lijst opgenomen. Maar ook abonnementen op een sportschool, een autopechdienst en een alarmdienst en het geregeld afleveren van een dag- of weekblad of tijdschrift staan genoteerd op deze lijst.
Mijn advies over onredelijk bezwarende bepalingen?
Het is dus zaak de algemene voorwaarden die je oplegt aan je contractpartijen geregeld te laten controleren. Zijn ze nog wel up-to-date? Daarnaast luistert het nauw of er sprake is van bedingen in de algemene voorwaarden die onredelijk bezwarend zijn of niet. Mocht je twijfels hebben over de inhoud van de algemene voorwaarden die je hanteert na het lezen van dit blog? Neem gerust contact met mij op!
